تغییر استراتژی واشنگتن؛ خلعسلاح حماس، شرط نیست، “هدف فرآیندی” است
آنا بارسکی، تحلیلگر سیاسی وبسایت معاریو در رابطه با دیدار پیشروی ترامپ و نتانیاهو در آخر ماه جاری و نگرانیها در تلآویو نسبت به این مسئله نوشت:
پیش از سفر بنیامین نتانیاهو به میامی در پایان ماه، یک حس ناخوشایند در تلآویو در حال شکلگیری است: این بار ترامپ فقط با یک آغوش گرم و عکسی از چمنزار سبز منتظر نتانیاهو نیست، بلکه با کولهباری از خواستهها منتظر اوست.
اینبار مسئله دیدن یک دوست برای خوش و بش نیست، بلکه مسئله انتظارات و برنامه مورد نظر از دوست است و این دوست (ترامپ) مودبانه و قاطعانه (از نتانیاهو) خواهد پرسید: آیا تو در جریان حل مشکل هستی، یا خود مشکل تو هستی؟ این همان نگرانی و ترسی است که در حلقه اطرافیان نتانیاهو وجود دارد، نگرانی از اینکه ترامپ قصد دارد با او مثل زلنسکی رفتار کند. نه نتانیاهو او را رها کند، بلکه او را به کسی در انظار عمومی تبدیل کند که اگر بخواهد بر خواستههایش اصرار کند، مانع صلح بزرگ در غزه است.
در ۲۹ دسامبر، این دو روبروی یکدیگر خواهند نشست. به طور رسمی، در دستور کار صحبتها، انتقال به مرحله دوم توافق و برنامه ترامپ برای غزه، ایجاد نیروی چندملیتی، خلع سلاح حماس و بازسازی غیرنظامی غزه خواهد بود. در عمل، این نشستی است که تعیین میکند آیا اسرائیل هنوز فرمان سیاست خود را در دست دارد، یا از این پس فقط یک بازیگر تابع در یک کنش بینالمللی است که از دوحه، آنکارا و واشنگتن مدیریت میشود.
این کارشناس صهیونیست در رابطه با نقطه اختلافات تلآویو و واشنگتن درباره طرح آتشبس غزه نوشت:
آنچه آمریکا را اینقدر نگران کرده، این است که در دو ماه گذشته، موضع آمریکایی در دو نقطه کلیدی – حضور ترکیه در نیرویهای محافظ صلح و شکل اقدام علیه حماس – از خط و نگاه اسرائیل دور شده است. هنگامی که شورای امنیت در نوامبر برنامه ترامپ را پذیرفت، نگاه در اسرائیل یک چیز بود: اسرائیل عملاً حق وتو بر ترکیب نیروی چندملیتی حافظ صلح در غزه خواهد داشت. ترکها را نمیخواهید؟ هیچ نیروی ترکی در کار نخواهد بود.
حالا آمریکاییها از موضع متفاوتی صحبت میکنند. فرستاده ارشد رئیسجمهور، تام برک، به طور عمومی اشاره میکند که ترکیه “باید داخل نیروهای چند ملیتی حافظ صلح در غزه باشد”، دقیقاً به دلیل اینکه قابلیتهای نظامی و کانالهای ارتباطی در غزه دارد. یعنی، آنچه اسرائیل به عنوان تهدید میبیند – در واشنگتن به عنوان مزیت ارائه میشود. این دیگر یک مسئله تاکتیکی نیست، این شکاف جدی در یک اصل است: از ترکیه به عنوان خط قرمز اسرائیلی به ترکیه به عنوان ارائهدهنده خدمات مورد نیاز در “روز بعد جنگ در غزه”.
وی به اختلافات در رابطه با موضوع خلع سلاح حماس میان نتانیاهو و ترامپ اینگونه اشاره میکند:
در مسئله خلع سلاح حماس نیز مشکل مشابهی وجود دارد . نتانیاهو تکرار میکند و اعلام میکند – به طور عمومی و خصوصی – که انتقال کامل به مرحله دوم توافق، فقط از یک جا شروع میشود: برچیده شدن زیرساختهای نظامی حماس. اما در چشمانداز جدید آمریکاییها، خلع سلاح حماس دیگر به عنوان شرط اصلی توافق نهایی عمل نمیکند، بلکه یک هدف فرآیندی محسوب میشود.
مایک والتز، سفیر سازمان ملل متحد، که در روزهای اخیر از اسرائیل بازدید کرده بود، تأکید کرد که حماس باید برود و در همان حال از ایجاد یک قدرت مدنی، یک نیروی تثبیتکننده و بازسازی غزه نیز صحبت کرد. در همین حال، فشار بر اسرائیل برای جلو بردن مراحل دیگر توافق در حال افزایش است. حتی بدون یک جدول زمانی مشخص برای برچیدن کامل شاخه نظامی حماس.
آنا بارسکی در پایان در رابطه با اینکه دیدار پیشرو میان ترامپ و نتانیاهو بسیاری از مسائل را مشخص خواهد کرد، نوشت:
نتانیاهو با سه خط قرمز به دیدار ترامپ خواهد رفت: عدم حضور ترکها در نیروی حافظ صلح در غزه، عدم بازسازی غزه قبل از خلع سلاح حماس، و عدم خروج کامل نظامی اسرائیل که به حماس اجازه دهد خود را دوباره بازسازی کند – زیرا حتی کاملترین نیروی بینالمللی قابل تصور نیز قادر به انجام همه کارها نیست.
از سوی دیگر، رئیس جمهور ترامپ میخواهد با مسائل دیگری از اتاق گفتگو با نتانیاهو خارج شود: جدول زمانی نهایی برای توافق آتشبس، فهرستی از کشورهای شرکتکننده – از جمله ترکیه در صورت امکان – و فرمولی انعطافپذیرتر برای خلع سلاح حماس، به عنوان یک هدف الزامآور اما نه یک مانع برای پیشرفت طرح توافق غزه. شکاف فزایندهای بین این دو مجموعه انتظارات وجود دارد.
“ساختن نتانیاهو زلنسکی” در این واقعیت به معنای تبدیل کردن او به یک قربانی نیست، بلکه به معنای کشاندن به موقعیتی است که هر ” پاسخ نه” او به عنوان یک امتناع غیرمسئولانه عنوان شود و هر گونه ملاحظه اصولی به عنوان تأخیر در یک “توافق تاریخی” تلقی شود.
سؤال این است که آیا نخستوزیر به میامی به عنوان رهبری خواهد رفت که آماده پرداخت هزینه سیاسی برای ” گفتن نه” است – یا به عنوان کسی که امیدوار است کمی بیشتر در صحنه سیاسی زنده بماند، حتی به قیمت کوتاه آمدن از کنترل اسرائیل بر آینده غزه. آنجا تعیین خواهد شد که چه کسی این داستان را مدیریت میکند – و چه کسی فقط بعد از آن توضیح میدهد که چرا با حرف طرف مقابل موافقت کرد.