مرور شایعات اولیه درباره اعتراضات اخیر
همزمان با آغاز اعتراضات محدود بخشی از کسبه بازار، تحرکات گروههای مجازی ضدانقلاب در کانون توجه قرار گرفته است. این جریانها که در شرایط عادی نیز مأموریت خود را بر القای بیثباتی، اختلال در چرخه اقتصادی و فرسایش نظم اجتماعی بنا کردهاند، با مشاهده یک تجمع صنفی محدود، آن را بهمثابه فرصت عملیاتی برای سوارشدن بر موج نارضایتی و تغییر ماهیت یک مطالبه صنفی به پروژه آشوب تلقی کردند.
با این حال، ارزیابی مجازی تا صبح نهم دیماه بهروشنی نشان میداد که مؤلفههای لازم برای شکلگیری شورش خیابانی آنگونه که جریانهای برانداز نیازمند آن هستند، وجود نداشت و نه از نظر حجم تجمع، نه از حیث تداوم زمانی و نه در سطح کنشگری خیابانی، نشانهای از آمادگی میدان برای ورود به فاز آشوب مشاهده نمیشد.
گروههای ضدانقلاب دقیقا در همین خلأ میدانی، جنگ شناختی و عملیات روانی را جایگزین واقعیات کردند و روند انتشار شایعات را بدست گرفتند. شبکهای از اکانتهای آموزشدیده با پشتیبانی رباتها و حسابهای تبلیغاتی نیز به این شایعات ضریب دادند.
راهبرد اصلی آنها، بزرگنمایی مصنوعی بود؛ به این معنا که تعداد اندکی تصویر از تجمعات واقعی، بارها و بارها در کانالها و گروههای مختلف بازنشر شد تا حس فراگیری و گسترش القا شود. الباقی موارد، فاقد هرگونه مستند تصویری بوده و صرفاً در قالب پیامهای متنی با عناوینی چون سقوط شهر، تصرف پایگاه بسیج یا حضور جمعیت میلیونی! منتشر میشد.
رصد فعالیت گروههای ضدانقلاب در فضای مجازی نشان میدهد بخش قابل توجهی از شایعات بهقدری با اغراق و بزرگنمایی تولید و منتشر میشوند که حتی اکانتهای بازنشرکننده نیز نسبت به صحت آنها تردید داشته و از منابع اولیه، مطالبه منبع موثق میکنند.
انتشار تصویر جعلی
موج اولیه تهییج اعتراضات با انتشار یک تصویر جعلی از سوی صفحات وابسته به گروهک منافقین در فضای مجازی کلید خورد. این جریان با بازنشر تصویری قدیمی مربوط به سال ۱۳۹۷، تلاش کرد آن را به اعتراضات روز هشتم دیماه ۱۴۰۴ نسبت داده و از این طریق فضای روانی جامعه را ملتهب جلوه دهد. سپس رسانههای ضدانقلاب نظیر سلطنتطلبان نیز این تصویر را به شهرهای مختلف کشور نسبت دادند. این گروهک سالهاست با استفاده از محتوای آرشیوی و نسبت دادن آن به رویدادهای جاری، در صدد افزایش نارضایتی و ایجاد خطای ادراکی در افکار عمومی است.
بازنشر ویدیوهای قدیمی چهارشنبه سوری
رسانههای ضدانقلاب در ادامه روند جنگ شناختی، ویدیوهای مربوط ایام چهارشنبه سوری سال ۱۴۰۱ را در روز نهم دی ۱۴۰۴ بازنشر کرده و مدعی درگیری مردم با نیروهای حافظ امنیت شدند.
آموزش ساخت مواد منفجره در پیوست اعتراضات
در حالی که برخی هنرمندان و کاربران فعال فضای مجازی با بازنشر تصویر نمادین اعتراضات ۱۴۰۴، نگرانی خود را نسبت به وضعیت بازار ابراز کرده و با این شرایط همراهی کردهاند، همزمان رسانهها و صفحات ضدانقلاب در پیوست این تصاویر احساسی، در حال انتشار آموزش تولید و استفاده از مواد منفجره و محتوای خشونتآمیز هستند.
صداگذاری در ویدیوهای مربوط به تجمع
شبکه منوتو، بهعنوان یکی از رسانههای همسو با جریان رضا پهلوی، اقدام به انتشار یک ویدیوی واحد با دو نسخه صوتی متفاوت کرد. در ابتدا، صدای فحاشی تعدادی از افراد در فضای مترو پخش شده بود، اما در انتشار بعدی، همان تصاویر بدون تغییر، با صداگذاری جدید و حاوی شعارهای حمایتی از رضا پهلوی بازنشر شد.
گزارش جعلی بیبیسی درباره مراسم روز ۹ دی تهران
در ادامه این فضاسازی، شبکههای بهظاهر رسمی وابسته به جریان ضدانقلاب نیز به میدان انتشار شایعات و اخبار جعلی وارد شدند. در این میان، شبکه بیبیسی فارسی، بهعنوان نسخه فارسی بنگاه رسانهای BBC انگلستان، با انتشار خبری مدعی شد مراسم روز نهم دی ۱۴۰۴ بهدلیل اعتراضات، در شهر تهران برگزار نشده است. بیبیسی در حالی مدعی شد خبرگزاریهای داخلی صرفاً برگزاری این مراسم را در سه شهر شیراز، گرگان و شهرکرد اعلام کردهاند که بررسیها نشان میدهد مراسم نهم دی ۱۴۰۴ در تهران نیز برگزار شده و گزارشها و تصاویر آن در رسانههای داخلی بازتاب یافته است.
حمایت از اسرائیل توسط اکانتهای فیک
پس از دیدار شب گذشته رئیسجمهور آمریکا و بنیامین نتانیاهو، که بار دیگر با لفاظیهای تکراری علیه ایران و طرح تهدیدات نظامی همراه بود، موجی از فعالیت اکانتهای جعلی در فضای مجازی شکل گرفت که بهصورت هدفمند و به زبان فارسی، به حمایت از رژیم صهیونیستی پرداختند.
این اکانتها با دعوت صریح به حمله نظامی رژیم صهیونیستی به خاک کشورمان، میکوشند این گزاره جعلی را القا کنند که بخشی از جامعه ایران حامی دشمن خارجی و تجاوز نظامی است. اما بررسیها نشان میدهد بخش عمده این حسابها ماهیتی جعلی، رباتیک دارند که به صورت سازمانیافته اداره میشوند. نکته جالبتر آنکه بسیاری از کاربران حقیقی حاضر در این فضاها، نسبت به این سطح از همصدایی با دشمن و وطنفروشی ابراز تعجب کردهاند و از آنجایی که این حسابها ربات هستند، پرسشهای آنها را بیجواب گذاشتند.
مجموعه شواهد و مصادیق ذکر شده نشان میدهد آنچه در روزهای اخیر در فضای مجازی پیرامون اعتراضات محدود صنفی شکل گرفت، بیش از آنکه بازتاب واقعیت میدانی باشد، محصول یک عملیات منسجم جنگ شناختی و روانی از سوی شبکههای ضدانقلاب است. در حالی که ویدیوهای فضای مجازی نشان میدهد که اتفاقات اخیر یک مطالبه صنفی است و اعضای آن اصلا قصد ورود به آشوب فراگیر ندارند، این جریانها با روایتهای جعلی و هیجانی، تلاش کردند ضعف میدانی خود را از طریق تصاویر جعلی، ویدیوهای آرشیوی و شایعات، بپوشانند.
پیوند عامدانه محتوای احساسی و صنفی با آموزش خشونت، تحریف رسانهای توسط شبکههایی چون منوتو و بیبیسی فارسی، و در نهایت فعالسازی اکانتهای رباتیک برای عادیسازی حمایت از دشمن خارجی، همگی اجزای یک سناریوی واحد هستند که هدف آن عبور دادن اعتراض از مسیر مدنی و سوقدادن آن به سمت بیثباتی، ناامنی و گسست اجتماعی است. واکنش منفی کاربران واقعی به این سطح از اغراق، جعل و حتی وطنفروشی، نشان میدهد این پروژه علیرغم حجم بالای عملیات رسانهای، همچنان با بحران اعتبار و اقناع روبهروست؛ امری که خود گواه فاصله عمیق میان واقعیت جامعه و روایتسازی جریانهای برانداز در فضای مجازی است.
گزارش جعلی بیبیسی درباره مراسم روز ۹ دی تهران
در ادامه این فضاسازی، شبکههای بهظاهر رسمی وابسته به جریان ضدانقلاب نیز به میدان انتشار شایعات و اخبار جعلی وارد شدند. در این میان، شبکه بیبیسی فارسی، بهعنوان نسخه فارسی بنگاه رسانهای BBC انگلستان، با انتشار خبری مدعی شد مراسم روز نهم دی ۱۴۰۴ بهدلیل اعتراضات، در شهر تهران برگزار نشده است. بیبیسی در حالی مدعی شد خبرگزاریهای داخلی صرفاً برگزاری این مراسم را در سه شهر شیراز، گرگان و شهرکرد اعلام کردهاند که بررسیها نشان میدهد مراسم نهم دی ۱۴۰۴ در تهران نیز برگزار شده و گزارشها و تصاویر آن در رسانههای داخلی بازتاب یافته است.
حمایت از اسرائیل توسط اکانتهای فیک
پس از دیدار شب گذشته رئیسجمهور آمریکا و بنیامین نتانیاهو، که بار دیگر با لفاظیهای تکراری علیه ایران و طرح تهدیدات نظامی همراه بود، موجی از فعالیت اکانتهای جعلی در فضای مجازی شکل گرفت که بهصورت هدفمند و به زبان فارسی، به حمایت از رژیم صهیونیستی پرداختند.
این اکانتها با دعوت صریح به حمله نظامی رژیم صهیونیستی به خاک کشورمان، میکوشند این گزاره جعلی را القا کنند که بخشی از جامعه ایران حامی دشمن خارجی و تجاوز نظامی است. اما بررسیها نشان میدهد بخش عمده این حسابها ماهیتی جعلی، رباتیک دارند که به صورت سازمانیافته اداره میشوند. نکته جالبتر آنکه بسیاری از کاربران حقیقی حاضر در این فضاها، نسبت به این سطح از همصدایی با دشمن و وطنفروشی ابراز تعجب کردهاند و از آنجایی که این حسابها ربات هستند، پرسشهای آنها را بیجواب گذاشتند.
مجموعه شواهد و مصادیق ذکر شده نشان میدهد آنچه در روزهای اخیر در فضای مجازی پیرامون اعتراضات محدود صنفی شکل گرفت، بیش از آنکه بازتاب واقعیت میدانی باشد، محصول یک عملیات منسجم جنگ شناختی و روانی از سوی شبکههای ضدانقلاب است. در حالی که ویدیوهای فضای مجازی نشان میدهد که اتفاقات اخیر یک مطالبه صنفی است و اعضای آن اصلا قصد ورود به آشوب فراگیر ندارند، این جریانها با روایتهای جعلی و هیجانی، تلاش کردند ضعف میدانی خود را از طریق تصاویر جعلی، ویدیوهای آرشیوی و شایعات، بپوشانند.
پیوند عامدانه محتوای احساسی و صنفی با آموزش خشونت، تحریف رسانهای توسط شبکههایی چون منوتو و بیبیسی فارسی، و در نهایت فعالسازی اکانتهای رباتیک برای عادیسازی حمایت از دشمن خارجی، همگی اجزای یک سناریوی واحد هستند که هدف آن عبور دادن اعتراض از مسیر مدنی و سوقدادن آن به سمت بیثباتی، ناامنی و گسست اجتماعی است. واکنش منفی کاربران واقعی به این سطح از اغراق، جعل و حتی وطنفروشی، نشان میدهد این پروژه علیرغم حجم بالای عملیات رسانهای، همچنان با بحران اعتبار و اقناع روبهروست؛ امری که خود گواه فاصله عمیق میان واقعیت جامعه و روایتسازی جریانهای برانداز در فضای مجازی است.