تهدیدات اقتصادی تلگرام برای مردم و کشور چیست؟
در دنیای امروز، پیامرسان و شبکه اجتماعی را نمی توان صرفاً یک ابزار برای گفتگوی ساده و سلام و احوالپرسی تلقی کرد. این نوع سکوها با توجه به قدرتی که از فعالیت کاربران و تبادل اطلاعات به دست می آورند، در عرصه های گوناگون نقش آفرینی می کنند و یکی از این عرصه ها نیز اقتصاد است. در صورتی که حکمرانی مجازی قانونمند در یک کشور حکمفرما نباشد، بعضاً این سکوها می توانند تهدیدات و آسیب های جدی در زمینه های مختلف از جمله در زمینه اقتصادی برای هر کشوری به همراه داشته باشند. در اینجا برای نمونه تنها به پیامرسان تلگرام اشاره می کنیم و برخی تهدیدات اقتصادی این سکو که به صورت بالقوه یا بافعل برای مردم و کشورمان وجود دارد را ذکر می کنیم:
نقش آفرینی در التهابات ارزی
فروردین 1397، ولی الله سیف رئیس‌سابق بانک مرکزی با حضور در صحن علنی مجلس شورای اسلامی، در مورد نوسانات و التهابات بازار ارز در آن زمان گفت: «بررسی های ما نشان می دهد که خوشبختانه کشور در یک وضعیت تعادل وجود دارد. این اقدامات و التهاب آفرینی های کاذبی که دشمنان ما در آن فضای مجازی و شبکه های مجازی انجام می دهند، نباید ما را نگران کند؛ منتها ما یک فضا به آنها دادیم، اجازه هم دادیم بی انظباط هر کاری می کنند! این اقداماتی که در بین التعطیلین – در اوایل فروردین – اتفاق افتاد یک علامت بسیار مشخص اثبات کننده این دیدگاه است. … در سال‌های گذشته در تعطیلات – تا ۱۵ فروردین – هیچ تحرکی در بازار ارز ]وجود[ نداشت. این اتفاقاتی هم که افتاد، فقط و فقط در آن فضاهای تلگرامی و شبکه‌های مجازی، یک قیمت‌هایی اعلام می‌شد».
اسفند 1401، فارس به نقل از سید احسان خاندوزی وزیر وقت اقتصاد و سخنگوی اقتصادی دولت نوشت: «ما شاهد یک جنگ ارزی علیه مردم ایران هستیم که شبکه‌های تلگرامی و کانال‌های قمار بازی و قاچاق ارز عددهایی را ساختند که اساساً با واقعیت‌های صادراتی و وارداتی کشور هیچ تناسب نداشت».
دیماه 1403 تسنیم در مورد نرخ گذاری یکی از کانال های تلگرامی برای دلار به نقل از محمدرضا فرزین رئیس کل بانک مرکزی نوشت: «یکی از کانال هایی که هر روز ساعت 9 صبح برای ارز نرخ می گذارد، سرورهایش در آمریکا ثبت شده است».
همچنین رئیس کل بانک مرکزی افزود: «وقتی 9 صبح معامله ای صورت نمی گیرد این کانال نرخ می گذارد و همه صرافی ها هم از روی آن نرخ دلار را می گذارند. یک کانالی ایجاد کرده اند که با آن به بازار ما علامت و علائم غیرواقعی به بازار می دهند».
طبیعی است که التهاب ارزی و بازی با نرخ دلار، هم امنیت و آرامش روانی مردم تحت تأثیر قرار می دهد، هم به معیشت و زندگی مردم آسیب می زند و هم اینکه برای اقتصاد کشور مشکل آفرین است.
ارز GRAM، خطری بزرگ برای سیستم مالی کشور
در نظر بگیرید که با افزایش فعالیت کاربران و با توجه به فضایی که به صورت خودجوش و یا با توطئه، دست های پشت پرده و … شکل می گیرد، ارز مخصوص تلگرام (GRAM) در کشورمان توسعه پیدا کند و مبنای تبادلات مالی قرار گیرد. در اینجا شما با یک سیستم مالی – که از خارج از کشور اداره می شود – روبرو خواهید شد که در عرض ساز و کارهای مالی کشور قرار دارد و می تواند به جنگ با بانک مرکزی و پول ملی کشور برود. ناگفته پیداست که هر چقدر که بانک مرکزی آسیب ببیند و یا ارزش پولی ملی از بین برود، این مردم و دولت هستند که آسیب می بینند.
این را هم در نظر بگیرید که در این شرایط، مردم به دلیل تصورات غلط یا چشم و هم چشمی و … در یک سطح بسیار گسترده، نسبت به خرید و ذخیره این ارز خاص اقدام می کنند. در این شرایط فارغ از اینکه در حالت عادی به سیستم اقتصادی کشور و پول ملی آسیب وارد می شود و سرمایه ها از داخل کشور خارج می شود، همچنین، اگر اتفاق خاصی نظیر تحریم رخ دهد و یا مدیران تلگرام به هر دلیلی تصمیم خاصی بگیرند، سرمایه های کشور و مردم نابود خواهد شد و کسی هم پاسخگو نیست.
نقش ویژه تلگرام در کلاهبرداری های رمز ارزی
تلگرام با توجه به شرایطی که دارد یکی از پیامرسان هایی است که به شدت مورد علاقه تبهکاران، تروریست ها و شبکه های فاسد است. بخش قابل توجهی از کلاهبرداری های رمزارزی در ایران از طریق تلگرام صورت می گیرد. با توجه به فضای غیرشفاف و غیرقانونی که این پیامرسان برای کاربران فراهم کرده است، معاملاتی که در بستر تلگرام صورت می گیرد در معرض کلاهبرداری، Phishing، جعل تراکنش و مسدود شدن دارایی‌ها قرار دارد.
پاسخگو نبودن در برابر کلاهبرداری اینترنتی
بر خلاف سکوهای داخلی که باید در مواقع لازم در برابر قانون و مردم پاسخگو باشند، تلگرام در برابر کلاهبرداری های اینترنتی به مردم ایران پاسخگو نیست. در این میان، برخی مردم نیز برای خرید و فروش کالا و …، از روی اشتباه به برخی کانال داران که مشغول دزدی از مردم هستند، اعتماد می کنند و در این میان، مبالغی رد و بدل می شود. طبیعی است که در چنین شرایطی کار برای پلیس فتا نسبت به حالتی که فعالیت ها به صورت رسمی و در سکوهای داخلی است سخت تر خواهد بود و چه بسا بعضاً متضررین به نتیجه هم نرسند.
خطر تثبیت و انتقال کسب و کارها به تلگرام
فرض کنیم که کسب و کارها به تلگرام بروند و برای تثبیت خود در این سکو هزینه کنند. در اینجا یک وابستگی به خود سکو وجود دارد. سکویی که به بهانه های مختلف نظیر تحریم یا فشار آمریکایی ها و یا حتی به صورت مغرضانه و با هدف ضربه زدن به ایران و مردم آن می تواند با یک تصمیم به یکباره این کسب و کارها را نابود کند؛ به گونه ای که گویی کسب و کاری وجود نداشته است و هزینه ای هم نشده است! در این حالت، نه مردم می توانند کاری کنند و نه دولت. در واقع، ما با نوعی اقتصاد دیجیتال ناپایدار و متزلزل روبرو خواهیم بود.