مهتاب چابک: بررسی نرخ بیکاری (جمعیت ۱۵ سال و بیشتر) فارغ التحصیلان آموزش عالی نشان می‌دهد که ۱۳.۲ درصد از این جمعیت بیکار بوده اند و این نرخ در بین زنان نسبت به مردان و در نقاط روستایی نسبت به نقاط شهری بیشتر بوده است؛ هرچند براساس گزارش مرکز آمار ایران این نرخ کاهش ۱.۲ درصدی نسبت به فصل مشابه سال قبل را نشان می‌دهد اما همین ۱۳ درصد، جمعیتی بالغ بر ۹۵۵ هزار و ۳۹۸ نفر را شامل می‌شود که جزو تحصیل کرده‌های کشور به حساب می آیند که در شرایط فعلی بیکار هستند.
بیکاری فارغ التحصیلان دانشگاهی همواره مسئله‌ای مورد اهمیت بوده که دولت‌ها برای کاهش نرخ آن در هر دوره‌ای برنامه‌هایی را تدوین و اجرایی می‌کنند. در همین حال یکی از انتقادات همیشگی درباره بیکاری فارغ التحصیلان به وزارت علوم برمی گردد البته این وزارتخانه متولی شغل سازی برای دانش آموختگان نیست و انتقادات بیشتر مربوط به عدم تناسب رشته‌های دانشگاهی با بازار کار و یا به روز نبودن آنها و نداشتن مهارتی خاص پس از دانش آموختگی می‌شود.
شاید بتوان یکی از بزرگترین چالشهای فعلی کشور را ایجاد شغل و اشتغالزایی دانست، چالشی که دستگاه‌ها و وزارتخانه‌ها به فراخور وظایفشان آستین بالا زده و برنامه‌هایی را طراحی و تدوین کرده اند. از طرفی نامگذاری سال جاری به عنوان تولید، دانش‌بنیان و اشتغال‌آفرین بر اهمیت این موضوع افزوده و انتظارات از دستگاه‌ها به ویژه شرکت‌های دانش بنیان و دانش پایه را برای ایجاد یک «نهضت اشتغال زایی» فراتر برده است. در همین راستا در سال ۱۴۰۱ با توجه به اشباع ظرفیت‌های دولتی برای اشتغال فارغ التحصیلان دولتی، توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان در راستای اشتغال آفرینی به عنوان یک عنصر کلیدی در نظر گرفته شده است.
رشد ۶۰ درصدی اشتغال دانش بنیان در پارک‌های علم و فناوری کشور
خوشبختانه با آماری که وزارت علوم ارائه داده، آمار اشتغال دانش بنیان در پارک‌های علم و فناوری با رشد ۶۰ درصدی نسبت به سال گذشته همراه بوده است؛ مجموع شرکت‌های دانش بنیان در کشور ۷ هزار و ۷۳۵ مورد بوده و ۲ هزار و ۱۳۰ شرکت دانش بنیان در پارک‌ها مستقر هستند. شرکت‌های دانش‌بنیان مستقر در پارک‌ها ۱۱۱ هزار شغل ایجاد کرده اند و در سال گذشته ۴۱ هزار شغل دانش‌بنیان در پارک‌های علم و فناوری ایجاد شده که این آمار رشد ۶۰ درصدی را نسبت به سال قبل نشان می‌دهد.
وزارت علوم در دوره جدید مدیریتی خود، تولید، اشتغال و کارآفرینی از علم را به عنوان یک اولویت در دستور کار خود قرار داده و به نظر می‌رسد مهارت افزایی دانشجویان که در دوره‌های قبل در دانشگاه‌ها پیگیری می‌شد، در این دوره شتاب و قوت بیشتری گرفته است. محمد علی زلفی گل سکاندار وزارت علوم توسعه شرکت‌های دانش بنیان را یک ضرورت می‌داند و از تعبیر «توسل به علم و فناوری» برای حل مشکل اشتغال در کشور نام برده است.
در دولت سیزدهم وزارت علوم به سیاق دولت‌های گذشته برنامه‌هایی را برای مهارت افزایی دانشجویان و رشد اشتغال در بین فارغ التحصیلان پیش بینی و یا بعضاً به مرحله اجرا رسانده است. در گزارش پیش رو به ۸ کارویژه و یا طرح معاونت‌های این وزارتخانه اشاره کرده ایم که ۴ برنامه آن در حوزه فناوری و ۴ طرح مربوط ب حوزه مهارت افزایی و کارآموزی دانشجویان در صنایع می‌شود.
اجرای طرح دستیار فناوری در شرکت‌های دانش بنیان
در یکسال گذشته به ویژه با پدیدآمدن معاونت فناوری و نوآوری در وزارت علوم طرح‌های منجر به اشتغال زایی و یا مهارتی در دانشگاه‌ها در دستور کار قرار گرفته است؛ یکی از طرح‌ها «دستیار فناوری» است که براساس آن هدایت هدفمند آموزه‌های دانشجویان در راستای استفاده کاربردی و کسب تجربه عملی جهت شکل‌گیری دانشگاه جامعه محور و کارآفرین و ایجاد انگیزه و حس امید در دانشجویان و با هدف تربیت نیروی متخصص، تنظیم و برنامه‌ریزی شده است.
تلاش برای ارتقا توان اشتغال پذیری و جلوگیری از خروج نخبگان
وزارت علوم به دنبال این است که با اجرای این طرح، پایان نامه‌های تقاضامحور را کاربردی کند و توان اشتغال پذیری دانشجویان را ارتقا دهد. ضمن اینکه موقعیت‌های شغلی به محض فارغ‌التحصیلی را نیز بهبود بخشد. مهارت آموزی به دانشجویان جهت ورود به بازار کار، کسب درآمد دانشجویان و کمک به تأمین هزینه‌های تحصیلی و افزایش اثربخشی فارغ‌التحصیلان در داخل کشور و جلوگیری از خروج نخبگان از دیگر موارد مهمی است که وزارت علوم از خروجی این طرح انتظار دارد.
اعطای ماهیانه یک تا سه میلیون تومان به دستیاران فناور
در این طرح دانشجو می‌تواند ۶ ماه در یک شرکت دانش بنیان یا واحد فناور کار کند و برای شرکت‌های فناور و دانش بنیان که دانشجویان را جذب کنند، تسهیلات وام و تخفیف‌های مالیاتی در نظر گرفته شده است. همچنین مبلغ یک میلیون تومان به صورت ماهیانه به دانشجویان کارشناسی، ۲ میلیون تومان به دانشجویان ارشد و ۳ میلیون تومان ماهیانه به دانشجویان دکتری پرداخت می‌شود و پس از گذراندن دوره ۶ ماهه گواهی‌پایان‌دوره برای دانشجویان صادر می‌شود.
براساس تازه‌ترین آماری که علی خیرالدین معاون فناوری و نوآوری وزارت علوم اعلام کرده، تاکنون ۲ هزار و ۱۷۱ دانشجو در مرحله اول در این طرح شرکت کرده اند و هر پارک علم و فناوری ۳۶۰ میلیون تومان اعتبار در این طرح دارد. در مجموع برای این طرح ۲۵ میلیارد تومان اعتبار نیاز است که ۱۵ میلیارد تومان تأمین شده است.
ارسال نظرات