درباره طرح صیانت
معصومه بخشی پور: لزوم صیانت از کودکان و نوجوانان در فضای مجازی در سالهای اخیر با فراگیری اینترنت در دنیا به یکی از موضوعات مورد توجه کشورها تبدیل شده است و اغلب کشورها بر این موضوع توافق دارند که باید با هرزه نگاری کودکان و نوجوانان در فضای مجازی مقابله شود.
تا سال ۲۰۰۰ بیشترین تمرکز کشورها روی هرزه نگاری کودکان مربوط به آسیبهایی بود که میتواند به صورت مستقیم متوجه کودک شود، اما پس از آن دغدغههای حضور کودکان در فضای مجازی سبب شد تا موضوع مقابله با فحشاء و هرزه نگاری کودکان در فضای مجازی در قالب یک پروتکل الحاقی به کنوانسیون حقوق کودک افزوده شود و ایران هم به این کنوانسیون پیوست.
این موضوع حتی در کنوانسیونهای دیگری مانند کنوانسیون بوداپست هم مورد توجه قرار گرفت و جوامع مختلف به صورت توسعه یافته و یا محدود، مجموعه متنوعی از اقدامات مربوط به صیانت از کودکان در فضای مجازی را تدوین کردند.
اتحادیه اروپا نیز بهمنظور بهرهگیری بهتر کودکان از اینترنت، سند استراتژی «اینترنت بهتر برای کودک» را تدوین کرد که هدف آن ارائه مهارتها و ابزارهای دیجیتالی به کودکان برای بهرهمندی کامل و ایمن از اینترنت عنوان شده است.
در این استراتژی، اتحادیه اروپا مجموعهای از اقدامات را پیشنهاد میکند که نخستین گام آن تولید محتوای آنلاین خلاقانه و آموزشی برای کودکان و همچنین همرسانی تجربههای آنلاین مثبت برای کودکان خردسال است. در همین حال بهرهگیری از تنظیمات حریم خصوصی متناسب با سن با استفاده از کنترلهای والدین و همچنین توجه به رتبهبندی سنی و طبقه بندی محتوا، در زمره راهکارهای عملی سند راهبردی کمیسیون اروپا عنوان شده است.
این سند که ملاک عمل تمامی کشورهای عضو این اتحادیه در خصوص سازوکارهای کنترل کودکان در فضای مجازی و اقدامات و راهکارهای پیش رو است، استفاده از ابزارهای نرم افزاری و سخت افزاری را برای مدیریت استفاده کودکان از اینترنت و دستگاههای هوشمند به والدین پیشنهاد میدهد تا سطح دسترسی کودک به اینترنت، برنامهها و محتواهای مختلف و حتی درگاههای ورودی و خروجی را تنظیم و برای استفاده از ابزاری مانند تبلت و یا گوشی، برنامه زمانی تعریف کنند.
در همین حال کشورهای مختلف نظامهای ردهبندی سنی محتوا برای کودکان در فضای مجازی را تعریف کرده اند که از جمله میتوان به نظام ردهبندی ESRB در آمریکا و نظام PEGI در اروپا برای بازیهای دیجیتالی و نظامهای ردهبندی سنی فیلم و انیمیشن اشاره کرد. همانطور که در ایران نیز نظام اسرا ( ESRA) برای بازیهای دیجیتال وجود دارد.
از سوی دیگر موضوع افزایش آگاهی و توانمندسازی کودکان و نوجوانان از طریق آموزش سواد دیجیتال و ایمنی آنلاین در دستور کار و سرفصل دروس مدارس بسیاری از کشورها از جمله مدارس اتحادیه اروپا قرار گرفته است.
در ایران نیز سند صیانت از کودکان و نوجوانان در فضای مجازی خردادماه ۱۴۰۰ در راستای تبیین الزامات و طرح کلان و معماری شبکه ملی اطلاعات و با هدف ساماندهی فضای مجازی کودک و ایجاد یک زیست بوم محافظت شده، به تصویب شورای عالی فضای مجازی رسید.
حال با گذشت یک سال از تصویب سند صیانت از کودکان و نوجوانان در فضای مجازی، نگاهی مجدد به ابعاد مختلف این سند و نحوه پیاده سازی آن طی یکسال اخیر خالی از لطف نیست.
سیاستهای کلان سند صیانت از کودکان در فضای مجازی چیست
همانطور که گفته شد سند صیانت از کودکان و نوجوانان در فضای مجازی در راستای تبیین الزامات و طرح کلان و معماری شبکه ملی اطلاعات و با هدف انتقال بهره برداری از فضای مجازی و صیانت از خردسالان کودکان و نوجوانان تدوین و در ۱۷ خرداد ۱۴۰۰ به تصویب شورای عالی فضای مجازی رسید.
در این سند سیاستهای کلان و اقدامات کلان و تقسیم کار ملی دیده شده است تا هدف «فراهمسازی فضای مجازی ویژه خردسالان، کودکان و نوجوانان در چارچوب فرهنگ اسلامی- ایرانی برای استفاده مناسب از فضای مجازی و پیشگیری از آسیبهای احتمالی آن» محقق شود.
در این سند بر ایجاد محیط صیانت شده و تأمین زیست بومی بر بستر شبکه ملی اطلاعات با سطح مشخص و تعریف شده از دسترسی به اطلاعات، ارتباطات و خدمات بر حسب سن، جنس و دیگر ویژگیهای فرهنگی و اجتماعی خردسال، کودک و نوجوان تاکید شده است.
در بخش سیاستهای کلان سند صیانت از کودکان و نوجوانان در فضای مجازی، علاوه بر توسعه محیطهای صیانت شده بر بستر شبکه ملی اطلاعات ویژه خردسالان، کودکان و نوجوانان با محتوای متنوع و جذاب و قابلیت پاسخگویی به نیازهای ضروری ارتباطی و محتوایی آنها، بر آگاهسازی، هوشیار سازی و توانمندسازی اولیا و مربیان و ایفای نقش محوری خانواده در هدایت، حمایت و مراقبت کودکان تاکید شده است
ارسال نظرات